ZATAMNJENJE

ZATAMNJENJE, vrsta protežne → montažne spone, optički → specijalni efekt kod kojeg se film. slika, odn. kadar, sličicu po sličici postupno zamračuje — do potpunog mraka. Postiže se ili u kameri (postupnim zatvaranjem sektora u toku snimanja) ili, danas češći postupak, laboratorijski (u kopirkama — smanjivanjem svjetla). Za razliku od → odtamnjenja, koje se koristi na početku sekvence, Z. se upotrebljava na kraju — kao vrlo efektna konvencija kojom se sugerira definitivna dovršenost nekoga prikazanog kompleksa zbivanja; s tom svrhom rabi se i na sâmom završetku filma. Trajanje zatamnjenja (obično do 1-2 sekunde) ovisi o vrsti i ritmu pojedinog filma, ali i o obilježjima prethodno prikazane radnje; dulje Z. tipično sugerira da je → između prikazane radnje i one koja nadolazi u idućoj sekvenci — prošlo neko dulje vremensko razdoblje (točna duljina se iskazuje verbalno ili nekim vremenskim indikatorima). O mjestu i trajanju efekta odlučuju redatelj i montažer. Na radnoj → kopiji filma montažer masnom olovkom dogovorenim oznakama obilježuje zatamnjenje: ispred prve i zadnje sličice povuče se okomita linija (od ruba do ruba vrpce), a između njih se ucrtaju 2 kose linije, koje se sužavaju prema zadnjoj sličici zatamnjenja.