KOPIJA, FILMSKA

KOPIJA, FILMSKA, laboratorijski obrađena film. vrpca crno-bijele ili kolor-pozitiv-fotografije; bez zapisa zvuka naziva se nijemom, a sa zapisom zvuka kombiniranom ili tonskom (zvučnom). Dobiva se kopiranjem negativ-slike s obrađene vrpce originala ili njegova duplikata; može se dobiti i korištenjem vrpce originala s pozitivnom fotografijom, ako se za izradbu kopije koristi vrpca koja se laboratorijski obrađuje po preokretnom (reverzalnom) postupku (takav postupak dobivanja kopija najviše se primjenjuje kod korištenja film. vrpce za tv-potrebe). K. se proizvodi na vrpcama formata 70, 35, 16 i 8 mm; format 9,5 mm više nije aktualan. Za velikoserijsku proizvodnju kopija od 16 i 8 mm, a u cilju što veće ekonomičnosti rada, koriste se vrpce širine 35, 32 i 16 mm. Optički sistemi strojeva za kopiranje omogućuju da se na tim vrpcama istovremeno kopira nekoliko kopija istoga formata; tako se mogu dobiti istovremeno 4 i 2 kopije 8 mm formata te 2 kopije 16 mm formata. Na kraju proizvodnog postupka vrpce se razrezuju na definitivni format. Prema namjeni postoje sljedeće vrste kopija: radna kopija, kopija za kinematografsko prikazivanje, kopija za elektronsko tv-emitiranje i korekcijska (laboratorijska) kopija.

Radna kopija izrađuje se prvenstveno za radne potrebe umj. i teh. stvaralaca film. djela. Ima više namjena: za kontrolu izvršenog snimanja, za rad na montaži filma, te kao podloga za montažu originalnih vrpca filma. Također, u dijelovima ili u cjelini, služi kod zv. obradbe filma (sinkrono snimanje glazbe, zv. efekata, dijaloga i komentara s projiciranom slikom). Upotrebljava se i kod snimanja raznih film. trikova.

Kopija za kinematografsku projekciju proizvodi se po završetku stvaranja film. djela iz originalnih vrpci ili njihovih duplikata u cilju prikazivanja filma. Tehnički mora biti besprijekorno izrađena. Snimljene scene moraju u kopiji biti međusobno svjetlosno i koloristički usklađene. Zapis zvuka na kopiji mora biti takav, da se postigne razgovjetnost govora i potrebna jačina zvuka. Prije korištenja ne smije biti mehanički oštećena. Da bi se osigurao što veći broj projekcija, zaštićuje se specijalnim premazima koji povećavaju otpornost vrpce na meh. oštećenja i olakšavaju njezin prolaz kroz projektor.

Kopija za elektronsko tv-emitiranje ima specifične fotogr. karakteristike, prilagođene teh. uvjetima elektronskog tv-prenošenja. U odnosu na kopiju proizvedenu za kinemat. projekciju, kopija za elektronsko prikazivanje ima sniženu gradaciju i gustoću fotografije. Te karakteristike ne odgovaraju kvalitetnoj reprodukciji svjetlosnog zapisa zvuka; da bi se ona postigla, na kopiju se stavlja poseban premaz koji omogućuje magn. registraciju i reprodukciju zvuka. Uobičajena je praksa da se za elektronsko prikazivanje s film. vrpce prenosi samo fotografija (slika), a da se s posebne magn. trake vrši reprodukcija zvuka.

Korekcijska (laboratorijska) kopija proizvodi se i koristi za dobivanje optimalnih teh. uvjeta koji će se primijeniti kod izradbe definitivnih kopija za sve vrste prikazivanja, kod izradbe kopija koje služe za proizvodnju duplikatâ (dubl-pozitivi i intermediate-materijali) i radnih kopija koje služe za specijalne svrhe (snimanje trikova, prednje i stražnje projekcije, polaganje zv. efekata, dijaloga i komentara). Proizvodi se kao međuproizvod kod izradbe laboratorijskih matrica i maski te kod snimanja anim. filmova. Takva kopija izrađuje se i za potrebe presnimavanja film. fotografije na dr. sisteme reprodukcije (elektronsko prenošenje, video-kazete) i za znanstvenoistraživačke potrebe.

K. koja osim slike sadrži i zv. zapis naziva se kombiniranom kopijom. Zv. zapis na kopiji može biti svjetlosni (za optičku reprodukciju) ili magnetski (za elektromagn. reprodukciju). Isto tako, može biti jednokanalni ili višekanalni; višekanalni se u praksi najviše primjenjuje kod magn. zapisa, a omogućuje stereofonsku reprodukciju zvuka.

K. koja se upotrebljava kod proizvodnje duplikata originalne vrpce ima posebne fotogr. karakteristike: smanjeni kontrast i povećanu gustoću zacrnjenja za crno-bijele vrpce, a za vrpce u boji mora biti i maskirana. Ima više naziva: dubl-pozitiv, master, lavender (lavand) i intermediate. Podloga film. vrpce tih kopija obojena je sivo ili modro. Obojenje podloge služi da se smanji prenošenje slike meh. oštećenja koja se eventualno nalaze na vrpci kod procesa kopiranja na vrpcu duplikata. Isto tako, obojenje podloge vrpce upozorava da se takva kopija ne smije koristiti za projekciju (kako se ne bi oštetila). Kvaliteta tih kopija mora u svakom pogledu biti vrhunska, jer je to preduvjet da će od njih kopirane vrpce duplikata zadovoljiti propisane teh. uvjete, odn. da će moći poslužiti kod izradbe serijskih kopija namijenjenih kinemat. projekcijama.