DIVIZAM

DIVIZAM (tal. divismo: obožavanje filmskih glumica), naziv koji se upotrebljava prvenstveno za usmjerenje prema stvaranju kulta divâ u razdoblju procvata tal. nijemog filma od 1910. do 1920. Osnovni je razlog nastanka divizma u Italiji velika produkcija i popularnost tzv. salonskih drama, filmova o životu aristokracije i viših građanskih slojeva u kojima dive nastupaju gotovo redovito u ulogama tipa → fatalne žene koja može dokazati (barem privremeno) svoju superiornost u svijetu muškaraca. Znatno manje stvaranju divizma pogodovao je pseudopov. spektakl, tada također veoma popularan u Italiji, jer u njemu masovne scene i dekor zasjenjuju ulogu dive. D. nosi sve bitne oznake → sustava zvijezdâ i označuje njegovu prvu manifestaciju u povijesti filma: proces nastanka i eksploatacije filma podređen je gl. glumici. Scenarij, režija, fotografija i ostali elementi nalaze se u funkciji maksimalnog iskorištavanja i naglašavanja fiz. i glum. kvaliteta dive. Masovna publika poistovjećuje film. uloge i realan život glumice, pa nastoji načinom odijevanja i oblicima ponašanja što više nalikovati svome film. idolu. Golema popularnost divâ širi se iz Italije po čitavom svijetu; već samo ime pojedine glumice osigurava prodaju filma u Evropi, te Sjevernoj i Južnoj Americi, tako da divizam inspirira i D. W. Griffitha na pokušaj stvaranja i lansiranja ženskih film. zvijezda i u SAD.

Razlozi gašenja divizma u Italiji leže u njenom ulasku u II svj. rat, što uzrokuje znatno smanjenje film. proizvodnje, ali i u određenom zamoru do kojeg dolazi ponavljanjem komercijalno uspješnih formula i podređivanjem svih film. čimbenika kultu dive, što je onemogućivalo njihov glum. razvoj.

Najpoznatije dive tal. nijemog filma bile su: Francesca Bertini, Lyda Borelli, Hesperia, Italia Almirante Manzini, Pina Menichelli, Lydia Quaranta, Maria Jacobini, Pina Fabri, Leda Gys, Lina Cavalieri, Soava Gallone, Gianna Terribilli-Gonzales, Kally Sambucini i Diana Karenne.

LIT.: G. C. Castello, Il divismo, Roma 1957; E. Patalas, Sozialgeschichte der Stars, Hamburg 1963.