VEJCMAN, Jevgenij Mihajlovič

VEJCMAN, Jevgenij Mihajlovič, sovj. filozof i teoretičar filma (6. VIII 1918 — 22. IX 1977). Bavio se odnosom filma i njegove teorije s jedne, te opće filozofije s druge strane, zaključujući da iz njihova jedinstva proizlazi filozofija filma koja obrađuje metodske, teorijske, sociol. i psihol. probleme ekrana iz dijalektičko-materijalističke perspektive; film se ne može objasniti ni sa stajališta iracionalizma fenomenološke ontologije ni s polazišta pozitivističke semiologije (Građanska filozofija i umjetnost filma — Buržuaznaja filosofija i kinoiskusstvo, 1964, što pokazuju opširna usporedna proučavanja teoretičarâ od Gy. Lukácsa i W. Benjamina, preko S. M. Ejzenštejna i V. I. Pudovkina, do H. Bazina i S. Kracauera (O nekim estetičkim pogledima u suvremenom građanskom filmu — O nekotoryh èstetičeskih vzgljadah v sovremennom buržuaznom kino, 1969), već se mora dijalektički shvatiti kao jedinstvena cjelina heterogenoga ekranskog materijala (slike i zvuka) koja, uz pomoć »psihičke rezonancije« u gledaocu, ostvaruje lični smisao (subjektivno spoznavanje predmetâ i pojavâ) zasnovan na značenju (objektivnoj zakonitosti svijeta) (Ogledi iz filozofije filma — Očerki filosofii kino, 1978).

Ostali značajni filmsko-teorijski radovi: O sociološkoj strani kritike (O sociologičeskoj storone kritiki, 1967); Filmsko platno razmišlja, osporava, dokazuje (Kino-èkran razmyšljaet, sporit, dokazyvaet, 1972).