NELSON, Ralph

NELSON, Ralph, am. redatelj, scenarist, producent i glumac (New York, 12. VIII 1916 — decembar 1987). Sa 17 godina postaje kaz. glumac (glumi i na Broadwayu, uz L. Howarda). Za II svj. rata služi u avijaciji. God. 1944. vraća se kazalištu kao glumac, redatelj, organizator i pisac. Potkraj 50-ih godina plodan je tv-redatelj, režirajući epizode poznatih serija Television Theatre, Studio One, ABC Album, Playhouse 90 i dr. Za tv-režiju drame R. Serlinga Rekvijem za teškaša (Requiem for a Heavyweight) nagrađen je tv-nagradom Emmy; isti predložak — o životnim traumama ostarjelog boksača (A. Quinn) po završetku karijere — realizira 1962. kao svoj film. prvijenac (u nas Krvave pare). Tokom 60-ih godina režira prestižne hollywoodske filmove raznih žanrova: soc. komediju o međurasnim odnosima Ljiljani u polju (Lilies in the Field, 1963, i producent i glumac) sa S. Poitierom u gl. ulozi; sentimentalnu tragikomediju iz voj. života Vojnik na kiši (Soldier in the Rain, 1963); vestern Dvoboj kod Diabla (Duel at Diablo, 1966, i koproducent); ratni film Simfonija heroja (Counterpoint, 1967, i glumac); znanstvenofantastični film Charly (1968, i producent i glumac) sa C. Robertsonom u naslovnoj ulozi. Njegovo je najznačajnije ostvarenje kontroverzni vestern Plavi vojnik (Soldier Blue, 1970, i glumac), u kojem prikazom masakra am. konjice nad indijanskim plemenom neskriveno aludira na onodobni »vijetnamski kompleks«. Bez izrazita vizualnog stila i tematskih opredjeljenja, tek povremeno naglašena soc. angažmana, N. se 70-ih godina postupno gubi u rutinskoj komerc. produkciji (ukupno oko 20 filmova) i ponovno režira na televiziji.

Ostali važniji filmovi: Otac Guska (Father Goose, 1964); Sudbina je lovac (Fate Is the Hunter, 1964); Ubojica iz San Francisca (Once a Thief, 1965, i koproducent); Crni šerif/(Tick... Tick... Tick..., 1970, i koproducent); Žrtvovani (The Wrath of God, 1972, i scenarist); Zavjera Wilby (The Wilby Conspiracy, 1975, u Vel. Britaniji); Embrij (Embryo, 1976).