AUTANT-LARA, Claude

AUTANT-LARA, Claude, franc. redatelj (Luzarches, 5. VIII 1903). Studirao lik. umjetnost; sa 16 godina izradio dekore za film Karneval istinâ (M. L'Herbier, 1919), a kasnije i za Nanu (1926) J. Renoira. Bavio se i kostimografijom, asistirao R. Clairu, a od 1930. do 1932. radio u SAD na franc. obradbama am. filmova, posebno onih B. Keatona. Kao redatelj debitirao je kratkim avangardističkim filmom Male vijesti (Fait divers, 1923). Svoj drugi kratkometr. film Stvoriti vatru (Construire un feu, 1925), također avangardistički, ostvario je u svrhu eksperimentiranja anamorfotskim objektivom H. J. Chrétiena. Njegov prvi igr. film Lukovica (Ciboulette, 1933) doživio je neuspjeh, pa karijeru s uspjehom nastavlja tek za II svj. rata filmovima Vjenčanje u prnjama (Mariage de chiffon, 1942), komedijom s prijelaza XIX u XX st., i Ljubavna pisma (Lettres d'amour, 1942), s tematikom iz XIX st. Prvi izrazitiji uspjeh doživljava filmom Đavao u tijelu (Le diable au corps, 1947), ekranizacijom istoimenog romana R. Radigueta; film obrađuje temu strastvene ljubavi između gimnazijalca i žene čiji je muž na fronti za I svj. rata, protkanu pokušajem kritike vojske, rata, tradic. morala i braka. Grotesknoga humora, Crvena krčma (L'auberge rouge, 1951) donosi ponešto bizarnu priču o svratištu i gostioničaru koji ubija svoje goste; ide u red rijetkih filmova ovog autora koji odolijevaju vremenu. Adaptacija Colettina romana Nezrelo žito (Le blé en herbe, 1953) novi je njegov pokušaj da kroz priču o ljubavi dječaka i djevojčice polemizira s građanskim moralom.

Film Crveno i crno (Le rouge et le noir, 1954), snimljen prema Stendhalovu romanu, već sadrži sve mane rutinskih transpozicija velikih knjiž. djela u film. medij; pojednostavljeno i hladno, bez nužnih nijansi, film slijedi gl. tokove romana. I u filmu Bila je noć u Parizu (La traversée de Paris, 1956), gdje s gorkim humorom rekonstruira vrijeme okupacije, A. ukazuje na svu lažnost i defetizam građanskog morala. U svojim kasnijim filmovima varira kritičko-moral. teme, ne uspijevajući više doseći razinu ranijih, najuspjelijih djela. Režirao je oko 35 filmova (jedan u Vel. Britaniji). Najveći ugled kritike uživao je potkraj 40-ih i poč. 50-ih godina; potkraj 60-ih godina meta je napada kritičara franc. novog vala, osobito F. Truffauta, koji mu zamjeraju stilsku bezličnost kao posljedicu pretjeranog oslanjanja na scenar. predloške njegovih najčešćih scenarista J. Aurenchea i P. Bosta.

Ostali važniji filmovi: Slatka (Douce, 1943); Silvija i fantom (Sylvie et le fantôme, 1945); Pazi na Ameliju (Occupe-toi d'Amélie, 1949); Noćne tratinčice (Marguerite de la nuit, 1955); U slučaju nesreće (En cas de malheur, 1957); Kockar (Le joueur, 1958); Zelena kobila (La jument verte, 1959); Regate u San Franciscu (Les régates de San Francisco, 1959); Grof Monte-Cristo (Le comte de Monte-Cristo, 1961); Ne ubij! (Tu ne tueras point, 1961); Franjevac iz Bourgesa (Le franciscain de Bourges, 1968); Gloria (1977).