GHIONE, Emilio

GHIONE, Emilio, tal. filmski glumac, redatelj, scenarist, producent i scenograf (Torino, 1879 — Rim, 7. I 1930). Umj. karijeru započinje kao slikar-minijaturist. Na film dolazi slučajno 1909; isprva je statist i kaskader. Iz anonimnosti izlazi 1911, odigravši gl. ulogu u filmu Sveti Franjo Asiški E. Guazzonija. Nastupa potom u nizu filmova kao stalan partner F. Bertini; za njegov glum. izraz tipični su živi i nervozni pokreti i geste megalomana. God. 1913. debitira i kao redatelj filmom Maskirana amazonka (L'amazzone mascherata). Lik Za-la-Morta, kojim je postigao golemu popularnost i postao nekom vrstom nacionalnog junaka, stvorio je 1914. u filmu Nelly la gigolette. Za-la-Mort (u žargonu pariškog podzemlja: »Živjela smrt«) nastao je kao pandan liku Arsénea Lupina, galantnog džentlmena-lopova, tada vrlo popularnog u franc. publike; za razliku od Lupina, on je plemeniti i sentimentalni pariški »apaš«. Tumačeći taj lik u čitavom nizu filmova, postao je poznat i u inozemstvu; nakon prvih uspjeha, u seriji se pojavljuje i gl. ženski lik Za-la-Vie (»Živio život«) u interpretaciji K. Sambucini; kad G. 1923/24, uslijed krize tal. filma odlazi u Njemačku, ondje isti lik tumači F. Andra. Osim u toj seriji, G. nastupa i u brojnim pustolovnim filmovima dr. redatelja, kao i u pov. spektaklima i mondenim ljubavnim dramama, većinom utjelovljujući tip → čovjeka od akcije. God. 1927. za izdavačku kuću Alcan iz Pariza piše poznati esej Talijanski film (Le cinéma en Italie). Sudjelujući u realizaciji više od 100 filmova, G. ostaje jednom od najznačajnijih i najsvestranijih osobnosti tal. nijemog filma.

Ostali važniji filmovi — kao redatelj: Guglielmo Oberdan (1915); Don Pietro Caruso (1916); Za-la-Mort (1916); Zasjeda (L'imboscata, 1916); Žuti trokut (Il triangolo giallo, 1916, serijal od 3 epizode); Sivi miševi (I topi grigi, 1918, serijal od 8 epizoda); Za-la-Mort protiv Za-la-Morta (Za-la-Mort contro Za-la-Mort, 1921); San Za-la-Vie (Il sogno di Za-la-Vie, 1922); Za-la-Mort i Za-la-Vie (Za-la-Mort e Za-la-Vie, 1924); kao glumac: Hodočasnik (M. Caserini, 1912); Duša iz polusvijeta (B. Negroni, 1913); Mala učiteljica (B. Negroni, 1913); Priča jednog Pierrota (B. Negroni, 1914); Put grijeha (A. Palermi, 1924); Posljednji dani Pompejâ (C. Gallone, 1926).