GELABERT, Fructuoso

GELABERT, Fructuoso, pionir španj. kinematografije (García, 15. I 1874 — Barcelona, 27. II 1955). Katalonac, sin obrtnika. Nadaren mehaničar, 1897. sastavlja kopiju cinématographea braće Lumière i počinje snimati. God. 1900. prikazuje u Barceloni svoje dokumentarno-igr. filmove (djelomično po uzoru na G. Mélièsa), kojima je scenarist, redatelj, snimatelj i glumac. Postigavši uspjeh u publike, nastavlja na isti način, a ujedno otvara prvu trgovinu film. pribora. God. 1905. snima svoj prvi igr. film od 250 m, koji — zbog lokalne tematike — ima velikog odjeka, pa G. otada djeluje prvenstveno kao redatelj i producent igr. filmova; snima uglavnom komedije i adaptacije knjiž. djelâ (osobito uspješno kaz. komadâ katalonskog književnika A. Guimeràa Niska zemlja — Terra baixa, 1907, i Maria Rosa, 1908). Od 1908. radi u vlastitom studiju, što mu omogućuje širenje proizvodnje i prodor i na strana tržišta; na igr. filmu otada djeluje gotovo isključivo kao producent, opredjeljujući se kao redatelj za dokum. reportaže i filmove (kojih do 1914. snima oko 40). God. 1915—28. snima tek povremeno (ukupno desetak naslovâ), da bi se od 1928. posvetio producenturi i svojoj trgovini film. potrepštinâ.