FILM-MAKERS' COOPERATIVE

FILM-MAKERS' COOPERATIVE, prva am. formalna organizacija za proizvodnju i distribuciju avangardnih filmova, osnovana 25. travnja 1962. u New Yorku. Filmovima M. Deren, potom K. Angera, S. Petersona, S. Brakhagea, braće J. i A. Mekasa, G. Markopolusa i dr., am. nezavisni (underground-, eksperimentalni ili, najšire, avangardni) film, inspiriran franc. i njem. avangardom iz 20-ih godina, razvija se, pogotovo na Istočnoj obali, u pravi pokret. Znatan poticaj usmjeravanju brojnih autora daje film. časopis → »Film Culture« koji je 1955. osnovao film. autor i vodeći teoretičar avangarde Jonas Mekas. Velik umjetnički, pa i relativan komerc. uspjeh nekih dugometr. filmova nezavisnih autora (npr. Povuci me za moju tratinčicu, 1959, R. Franka i A. Leslieja, te Sjenke, 1961 /snimljene 1959/, J. Cassavetesa) navode avangardne stvaraoce na pokušaj financ. organiziranja. J. Mekas 28. rujna 1960. u New Yorku okuplja 23 film. stvaraoca, koji utemeljuju udruženje New American Cinema (akr. NAC) radi lakše produkcije i distribucije radova film. avangarde. Izrazito antihollywoodski usmjeren, NAC želi izbjeći monopolu velikih producentskih, distribucijskih i prikazivačkih kuća, i nezavisnim autorima omogućiti prikazivanje filmova i kontakt s publikom koji im je dotad najčešće bio uskraćivan. Kao izdanak idejâ NAC-a (u kojem su najagilniji autori Mekas, Markopoulos i Sh. Clarke, te distributeri i producenti L. Allen i E. De Antonio /i autor/), 1962. se i pravno konstituira institucija za proizvodnju, distribuciju i prikazivanje filmova nezavisnih autora Film-Makers' Cooperative, koja je uspostavljala veze s rijetkim prikazivačima otvorenim prema »novom filmu« i plasirala proizvode NAC-a na ograničeno, ali privrženo tržište. Rijetki profiti (Mekasovi, Brakhageovi i poneki Clarkeove) ulagani su u stvaralaštvo manje afirmiranih kolega i korišćeni za laboratorijske troškove obradbe. Mekasova ideja sustavne brige za cjelokupne opuse autorâ dovela je 1964. u New Yorku do osnutka kinoteke avangardnog filma (Film-Makers' Cinematheque), kao i do nastanka srodne organizacije na Zapadnoj obali (Canyon Cinema Coop), koju je u San Franciscu inicirao istaknuti autor B. Bailie. Newyorška Film-Makers' Cooperative uspješno djeluje do kraja 60-ih godina, a po uzoru na nju slične se organizacije sredinom i potkraj 60-ih godina javljaju i u Kanadi, Nizozemskoj, SR Njemačkoj, Austriji i Italiji. Slabljenjem pokreta i prelaskom nekolicine njegovih autora na video-produkciju, poč. 70-ih godina zamire i djelatnost Film-Makers' Cooperative.