CHOMÓN, Segundo de

CHOMÓN, Segundo de, španj. snimatelj, redatelj i novator film. tehnike (Teruel, 17. X 1871 — Pariz, 2. V 1929). Inženjer, zainteresiran za nove teh. mogućnosti, otvara 1902. u Barceloni poduzeće za razvijanje film. vrpce i ručno bojenje filmova, pa tada u tu svrhu konstruira aparat koji propušta kvadrat po kvadrat vrpce. Ubrzo postaje voditelj Pathéove filijale u Barceloni, režira dokum. i kratke igr. filmove za španj. produkciju Macaya y Marro. Tokom 1905. realizira Sudar vlakova (Choque de trenes) koristeći mobilne makete, a u to doba otkriva praktičnu mogućnost snimanja »sličicu po sličicu«, tehniku od kapitalnog značenja za razvitak film. animacije. Već 1905. primjenjuje svoje otkriće da bi igr. film obogatio animacijom predmeta pa nastaje Električni hotel (El hotel eléctrico) koji → J. S. Blackton 1906. oponaša u svome Ukletom hotelu. Odlazi 1906. u Pariz i nastavlja rad za Pathéa: tako surađuje na pathécoloru, eksperimentira s višestrukim ekspozicijama i maskama; kreira kratku anim. crtanu sekvencu za Legendu o fantomu (La légende du fantôme, 1907), a 1908. u Kineskim sjenkama (Les ombres chinoises) prvi koristi prozirni zastor na kojem povezuje siluete. God. 1910. vraća se u Španjolsku i osniva vlastitu produkciju, da bi 1912. otišao u Italiju, gdje za Halia Film surađuje sa G. Pastroneom na filmovima Cabiria (1914), u kojem se koriste vožnje kamere kao supstitucija za montažu, izvedene kolicima, za izum kojih je veoma zaslužan, i Rat i Momijev san (La guerra et il sogno di Momi, 1916), za koji realizira kratku lut. animiranu sekvencu. Kao majstor spec. efekata sudjelovao je u proizvodnji Napoleona (1927) A. Gancea. Briljantan tehnolog i novator, C. nikad nije nastojao postati film. umjetnikom: njegove kapitalne inovacije proizlaze iz težnje da se film — kao »carstvo snova i iluzija« — obogati novim trikovima, što savršenijim mogućnostima igre, neostvarive s pomoću ranijih tehnika.

Ch. je jedan od najznačajnijih pionira film. tehnike, čiji se opus, međutim, bolje poznaje i sustavnije istražuje tek odnedavno.