SOURIAU, Étienne

SOURIAU, Étienne, franc. filozof, estetičar i teoretičar (1892—1979). Jedan od vodećih predstavnika fenomenološke estetike, profesor na Sorbonni, osnivač i rukovodilac Filmološkog instituta pri Institutu za umjetnost u Parizu, koji je bio veoma aktivan oko 1950. i iz kojeg su potekli čuveni filmološki testovi TET (test filmique thématique). Nalazeći da se umjetnosti među sobom razlikuju po senzibilnim kvalitetama koje angažiraju, za senzibilne kvalitete filma proglašavao je svjetlost i sjenku kojima se pridodaje pokret, pa je film smatrao bliskim plastičnim umjetnostima i fotografiji po senzibilnosti za svjetlo, te plesu i pantomimi po senzibilnosti za pokret (Odnos među umjetnostima — La correspondance des arts, 1947). Sastavio je »filmološki rječnik« od 8 izraza, kojim je uveo u praksu nekoliko kasnije općeprihvaćenih termina, kao → afilmsko, dijegetičko (→ dijegeza) itd. (Predgovor -Préface / za zbornik filmoloških radova raznih autora koji je sâm uredio Filmski svijet — L’univers filmique, 1953/). Proučavao, je sličnosti i razlike između dojma stvarnog svijeta i film. slike, utvrdivši da se razlike pojavljuju kao superiorne za film (finalnost film. svijeta, u kojem je sve postavljeno u funkciju gledaočeve ličnosti; fiz. ritam koji se treba dotaći čovjekove afektivnosti; specifični psihomotorički fenomeni koji neskladno relativiziraju prostor i vrijeme; usmjeravanje na povlaštena čula, gdje se vizualne vrijednosti javljaju kao homogene, a auditivne kao heterogene) i inferiorne po njega (sve se sagledava izvana, bez introspekcije i odgovarajuće identifikacije, pa je potreban poseban napor da se unutrašnje u čovjeku prikaže simbolizmom ili osobitom ekspresijom; sve je hipertrofirano i »puno grešaka« u odnosu na iskustvo sa stvarnošću), a da gledalac ipak tu sliku prima ne kao realnost sna, jer je od ovoga logičnija i više poštuje materijalne zakonitosti, već kao realnost života u svakodnevici (Glavne osobine filmskog svijeta — Les grands caractères de l’univers filmique /u spomenutom zborniku/).

Ostali značajni radovi: Priroda i granice pozitivnih doprinosa estetike filmologiji (Nature et limites des contributions positives de l’esthétique à la filmologie, 1947); Filmologija i komparativna estetika (Filmologie et esthétique comparée, 1952); Ritam i jedinstvo (Rythme et unanimité /u zborniku Filmski svijeti).