SOLNCEVA, Julija Ipolitovna

SOLNCEVA, Julija Ipolitovna, sovj. redateljica i glumica (Odesa, 7. VIII 1901). God. 1922. završava Državni institut muzičke drame, a 1924. debitira kao glumica likom marsovske kraljice u popularnomu znanstvenofantastičnom filmu Aelita J. A. Protazanova. Od 1930. kontinuirano surađuje sa suprugom → A. P. Dovženkom: isprva kao asistentica redatelja (Zemlja, 1930 /i glumica/; Ivan, 1932; Aerograd, 1935), zatim kao suradnica na režiji (Ščors, 1939; Mičurin — život u cvijeću, 1947), napokon kao suredateljica (Oslobođenje — Osvoboždenie, 1940 /dugometr. dokumentarni/). Za II svj. rata s Dovženkom korežira i dugometr. dokumentarne filmove Bitka za našu sovjetsku Ukrajinu (Bitva za našu Sovetskuju Ukrainu, 1943) i Pobjeda u zapadnoj Ukrajini i protjerivanje njemačkih okupatora preko granica ukrajinske sovjetske zemlje (Pobeda na pravobrežnoj Ukraine i izgnanie nemeckih zahvatčikov za predely Ukrainskih Sovetskih zemel’, 1945). Prvo joj je samostalno ostvarenje spektakl Jegor Buličov i drugi (Jegor Buličov i drugie, 1953). Nakon što Dovženko umire uoči početka snimanja Poeme o moru (Poèma o more, 1958), S. preuzima režiju i za taj rad dobiva i međunar. priznanja. Unatoč izloženosti povremenim nepovoljnim usporedbama s Dovženkovim majstorstvom, S. ustraje na realizaciji projekata koje je on zamislio: Povijest platnenih godina (Povest’ plamennyh let, 1961, nagrada za režiju u Cannesu) poetizirana je, patosom ispunjena ratna kronika, dok Začarana Desna (Začarovanaja Desna, 1963) ostvaruje gotovo hiperrealist. efekte u nastojanju da »prizove« dovženkovski vizualni prosede. Dovženkovom ratnom prozom nadahnut je i film Nezaboravno (Nezabyvaemoe, 1968), dok su Zlatna vrata (Zolotye vorota, 1971) prikaz stvaralačkog puta njenog supruga. Dala je golem doprinos pripremi i objavljivanju sabranih djela A. P. Dovženka.

LIT.: A. Romanov, Vernost’, Moskva 1978; N. Tolčenova, Julija Solnceva, Moskva 1979.