PLEŠA, Branko

PLEŠA, Branko, film., kaz. i tv-glumac, kaz. i film. redatelj te film. scenarist (Kiseljak kod Fojnice, 6. III 1926). Od 1945. pohađao Zemaljsku glumačku školu u Zagrebu; diplomirao (1952) glumu na Akademiji za pozorišnu umetnost u Beogradu. Karijeru otpočinje 1946. u Splitu, da bi 1947. prešao u beogradsko Jugoslovensko dramsko pozorište, gdje (s manjim stankama u slobodnom statusu) provodi sav radni vijek. Sugestivne dikcije i odmjerene geste, poznat je posebno po ulogama klas. repertoara (Shakespeare); za lik Ivana Karamazova u dramatizaciji Braće Karamazovih nagrađen je Oktobarskom nagradom grada Beograda; istu nagradu dobio je i za režiju komadâ Daktilografi i Tigar M. Schisgala (režira inače od poč. 60-ih godina). Dobitnik je i Sedmojulske nagrade SR Srbije, dvaput je nagrađivan na Sterijinom pozorju i dr.

Film. karijeru otpočinje već 1948. sporednom ulogom u Priči o fabrici V. Pogačića. U toku naredna 3 desetljeća nastupio je u više od 20 filmova. Istaknuo se gl. ulogama u filmovima Daleko je sunce (R. Novaković, 1953), Aleksa Dundić (L. D. Lukov, 1958), Kroz granje nebo (S. Janković, 1958), Akcija (J. Kavčič, 1960), Provereno, min njet (Z. Velimirović i J. Lisenko, 1965) te osobito Pre istine (K. Rakonjac, 1968), gdje je za ulogu čovjeka koji se zbližuje s nekadašnjim neprijateljem nagrađen Srebrnom arenom na festivalu u Puli. God. 1970. režirao je film Lilika (Zlatni leopard u Locarnu) prema pripovijetki D. Mihajlovića, suvremenu soc. dramu o zapuštenoj djeci koja smještaj u domu doživljuju »kao robiju«; sâm je i igrao jednu od gl. uloga. Bavi se i scenaristikom; od njegovih scenarija realiziran je samo Istim se putem ne vraćaj (1965) J. Babiča.

Ostale važnije uloge: Pesma sa kumbare (R. Novaković, 1955); Mali čovek (Ž. Čukulić, 1957); Vetar je stao pred zoru (R. Novaković, 1959); Nasilje na trgu (L. Bercovici, 1961); Zavjera (F. Križaj, 1964); Marš na Drinu (Ž. Mitrović, 1964); Vuk s Prokletija (M. Stamenković, 1968); Bablje ljeto (N. Tanhofer, 1970); Romanca konjokradice (A. Polonsky, 1971); Partizani (S. Janković, 1974); Partizanska eskadrila (H. Krvavac, 1979).