PAUL, Robert William

PAUL, Robert William, brit. pronalazač, tvorničar i sineast (Highbury, 3. X 1869 — Putney, 28. III 1943). Po zanimanju optičar. Opsjednut izumom kinematografa, konstruirao je više uređaja za snimanje i projekciju; smatra se da je 1894. kopirao (donekle i usavršio) → kinetoscope Th. A. Edisona (koji nije uspio zaštititi svoja autorska prava u Vel. Britaniji, pa je prestao opskrbljivati brit. tržište filmovima), a 1896. izumio → malteški križ. Međutim, nekoliko tjedana prije njega braća Lumière su već prikazala svoj cinématographe, kod kojega se intermitentno kretanje vrpce odvijalo s pomoću hvataljki (a ne malteškog križa). Paulov izum bio je — kao i cinèmatographe — istodobno kamera i projektor, a zvao se theatograph (kasnije animatograph). God. 1899. P. otvara jedan od prvih »pravih« film. studija u Evropi — Muswell Hill u Londonu, i tako postaje prvi brit. producent; tokom 6 godina proizvodio je po oko 50 filmova godišnje (redatelj je najčešće bio Walter R. Booth) — uglavnom temeljenih na trikovima. Smatra ga se jednim od začetnika igr. filma, jer je već 1896. na krovu londonskog varijetea Alhambra snimio jednominutnu dosjetku u jednom kadru Vojnikovo udvaranje (The Soldier's Courtship) o vojniku koji udvara djevojci, a neprekidno im dodijava dosadna starica. Publika je oduševljeno prihvaćala i dr. njegova ostvarenja poput Sudara vlakova (A Railway Collision, 1900), Uklete trgovine suvenira (The Haunted Curiosity Shop, 1901), Šahovske svađe (A Chess Dispute, 1903), Toga prokletog momka (Drat That Boy, 1904) i dr., među kojima se izdvaja The ? Motorist (1906), poznat po triku kojim se automobil diže u zrak i leti u svemir. Naime, P. se osobito uspješno bavio spec. efektima: npr., koristio je usporeni pokret na ekranu i snimao sudar vlakova s pomoću maketa. Nakon sloma živaca 1910. napustio je film i posvetio se znanstvenom radu.

Svojom djelatnošću P. je postao najznačajniji brit. pionir filma prije → C. M. Hepwortha, kojem po značenju donekle konkurira jedino → B. Acres.