PAPAS, Irene

PAPAS, Irene (pr. ime Ireni Lelekou), grč. filmska, kazališna i tv-glumica (Hiliomotho kraj Korinta, 3. IX 1929, negdje 1926). Iz učiteljske obitelji, glumom se bavi već od 12. godine. Kasnije uči balet i završava Školu dramskih umjetnosti u Ateni. Profesionalnu karijeru otpočinje u djelima raznih žanrova, postupno se specijaliziravši za klas. grčku tragediju (Ifigenija, Elektra, Antigona i dr.).

Na filmu debitira 1948, a prvu veću ulogu igra u Mrtvom gradu (1951) I. Frixosa, s kojim sudjeluje na festivalu u Cannesu. Zapažena, međunar. karijeru — zbog interesantne fizionomije (crnka klas. grčkog tipa, ozbiljna i pomalo stroga izgleda) — otpočinje sporednim ulogama »egzotičnog tipa« (npr. Carica Teodora, 1953, R. Frede i Atila, 1954, P. Franciscija). I u ambicioznijim djelima tog razdoblja karijere (npr. Porez na okrutnost, 1955,R. Wisea; Vlast i nagrada, 1956, H. Kostera; Topovi s Navarona, 1961, J. L. Thompsona) njezin je doprinos zapostavljen. Međutim, naslovna uloga u Antigoni (1961) G. Tzavellasa nagovješta, a u Elektri (1962) M. Cacoyannisa definitivno joj pribavlja ugled dramske glumice velikih mogućnosti, što potvrđuje i kao kamenovana seoska udovica u Grku Zorbi (1964) istog redatelja. Otada s velikim uspjehom glumi gl. i veće sporedne (karakterne) uloge u filmovima različitih kinematografija, postavši (uz M. Mercouri) najpoznatija grč. glumica; izdvajaju se: Svakom svoje (E. Petri, 1967), Sicilijanska braća (M. Ritt, 1968), Z (Costa-Gavras, 1968), Kraljevski san (Da. Mann, 1969), Trojanke (M. Cacoyannis, 1971), Sutjeska (S. Delić, 1973), Krist se zaustavio u Eboliju (F. Rosi, 1979), Erendira (R. Guerra, 1983) i Kronika jedne najavljene smrti (F. Rosi, 1987). Nakon pada voj. hunte u Grčkoj (koja joj je zabranila povratak u domovinu), trijumfalno se vraća i gr. kinematografiji ulogom Klitemnestre u Ifigeniji (1977) M. Cacoyannisa. Do 1988. glumila je u više od 40 filmova. Često nastupa i u visokobudžetnim tv-serijama tal. televizije (npr. Avanture Odiseja F. Rossija; Mojsije G. De Bosija; U sjeni velikog hrasta A. Gianettija).

Ostale važnije uloge: Nevjernice (Steno i M. Monicelli, 1952); Gorke trave (Ž. Mitrović, 1966); Stidljivi Roger (R. Freda, 1966); Luđakinja iz Chaillota (B. Forbes, 1969); Ana od tisuću dana (Ch. Jarrott, 1969); Visoko društvo Rima (C. Lizzani, 1971); Bit ću joj poput oca (A. Lattuada, 1974); Pod zastavom Muhameda (M. Akkad, 1976); Pustinjski lav (M. Akkad, 1979); Krvne veze (T. Young, 1979); U noć (J. Landis, 1985); Sweet Country (M. Cacoyannis ,1987).