PACINO, Al

PACINO, Al (puno ime Alberto Pacino), am. filmski i kazališni glumac (New York, 25. IV 1940). Sin zidara doseljenog sa Sicilije koji ubrzo napušta obitelj. Rano iskazuje sklonost prema glumi te upisuje Manhattan's High School of Performing Arts (izbačen je prije mature). Uzdržavajući se raznim poslovima (dostavljač, vratar, pazikuća), upisuje glum. tečaj H. Berghofa, a 1966. i Actors' Studio. Zapažen već u prvim kaz. nastupima (nagrada Obie za najbolju off-Broadway ulogu 1968), od 1969. glumi na Broadwayu (i iste godine dobiva nagradu Tony). Na filmu debitira 1969 (Ja, Natalie F. Coea), a poznat postaje kao dealer koji i sâm postaje ovisnik u Panici u parku drogâ (1971) J. Schatzberga. Status zvijezde stječe u Kumu (1972, nominacija za Oscara za epizodu) F. F. Coppole, tumačeći složeni lik nepredvidljivoga najmlađeg sina mafijaškog »dona«, koji se iz pasivno dokonog uživatelja očeva bogatstva pretvara u hladnokrvnoga i proračunatoga gangsterskog »bossa«. Nižeg rasta, tamnokos i tamnoput (što ga odmah »eliminira« iz kruga am. WASP-ova), ovećeg nosa što fizionomiji daje prijeteći izgled, sklon gestikulaciji, uvijek užurban na granici pretjerane pokretljivosti nij. komedije, sugestivno dočarava »osobe instinkta«, često neurotične ili s paranoidnim ispadima u sukobu s institucijama, pa i fanatično uporne u nekoj nakani ili pothvatu — bez obzira na rizik osobne destrukcije. Istaknuo se još u filmovima Serpico (S. Lumet, 1973, nominacija za Oscara za gl. ulogu) kao policajac obuzet borbom protiv kriminala, ali i korupcije svojih kolega i šefova, Pasje popodne (S. Lumet, 1975) kao sumanuti homoseksualni pljačkaš banke na kraju ipak izigran i likvidiran, Pravda za sve (N. Jewison, 1979, nagrađen na festivalu u Karlovym Varyma) kao angažirani advokat, te Mamac (W. Friedkin, 1980) kao policajac »ubačen« u sastajališta homoseksualaca, koji napokon i sâm izvrši zločin jer se prepoznao izvan »maske« normalna čovjeka. Posljednji uspjeh ostvaruje ulogom kub. useljenika koji se brutalno uspinje u hijerarhiji podzemlja u Licu s ožiljkom (1983) B. De Palme, asocirajući na Ala Caponea i ponovno demonstrirajući uživljavanje u jedan seksualno ambivalentan lik (incestuozni porivi). Zahtjevan u odabiru ulogâ, ima relativno skromnu filmografiju, vraćajući se između filmova, s uspjehom, kazalištu (ponovno nagrada Tony 1977).

Ostale uloge: Strašilo (J. Schatzberg, 1973); Kum II (F. F. Coppola, 1974); Bobby Deerfield (S. Pollack, 1977); Autor, autor/Usamljeni tata (A. Hiller, 1982); Revolucija (H. Hudson, 1985); More ljubavi (H. Becker, 1989).