NIKOLIĆ, Živko

NIKOLIĆ, Živko, film. i tv-redatelj i scenarist (Ozrinići kod Nikšića, 20. XI 1941). Studirao režiju na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u Beogradu. Režira od 1968; svojim je projektima uvijek i (ko)scenarist. Ostvario je niz izuzetno zapaženih kratkometr. filmova, nagrađivanih na domaćim i međunar. festivalima. Ističu se: Ždrijelo (1972, Srebrna medalja »Beograd« na festivalu u Beogradu) o prolazu kroz koji se iz siromašnog kraja može pobjeći u »srećni svijet«; Polaznik (1973) o tome kako tek nečija smrt navodi ljude da se okupe i pokrenu; Bauk (1974, Srebrna medalja »Beograd«) o trenutku uništenja još nerođenog djeteta unaprijed proglašenog »suvišnim«; Marko Perov (1975, Srebrni zmaj u Krakovu) o životu koji se odvija na putu pored kojeg sjedi starac na pragu smrti; Prozor (1976, Zlatna medalja »Beograd«) o ženi »u prikrajku«, koja iza prozora živi »dva svijeta«; Ine (1978) o usamljenosti; Ane (1980) o sudbini žene koja čeka muža pomorca; Graditelj (1980) o čovjeku koji drugima gradi stanove a sam ga nema; Biljeg (1981, Zlatna medalja »Beograd«) o podizanju hidroelektrane u bezvodnom kršu. Sva su ta djela nastala na dokum. podatku kao povodu za poetsku metaforu. U njegovu prosedeu, uglavnom bez riječi, dokumentaristička stilizacija se približava formi kratkoga igr. filma, zasnivajući svoju sugestivnost prije svega na efektnoj vizualizaciji predmetâ i škrtoj uporabi zvuka. Dosljedan svojoj vizualnosti i prostoru inspiracije (geogr. i folklorno područje Crne Gore) te tematskom opredjeljenju i stilu razvijenom u kratkometr. filmovima, realizirao je i 6 igr. filmova: Beštije (1977) s radnjom na otoku, u atmosferi usamljenosti, frustracijâ i surovosti, gdje pridošla ljepotica izaziva zlo zatomljeno u ljudima; Jovana Lukina (1979) o ženi (M. Isaković) koja sukob s okolinom transponira u sukob s mužem; Smrt gospodina Goluže (1982) o neznancu (Lj. Samardžić) koji u malom mjestu izaziva promjene u ljudima, ali se i sâm mijenja na svoju štetu; Čudo neviđeno (1984, Srebrna nagrada u Moskvi) s motivom sličnim Beštijama, no s više humornih elemenata; Lepota poroka (1986) o sukobu staroga i novoga — crnog, gorštakâ s turističkim »bumom« u primorskom mjestu; kontroverzni U ime naroda (1987) o poratnim zloupotrebama vlasti. Za razliku od poetskoga, tragičkog prizvuka kratkometr. filmova, njegove igr. projekte odlikuje satirički duh koji se kreće od humornog poigravanja do bespoštedne satire ljudske gluposti, ukorijenjene u običaje, tradiciju, oblike komunikacija i mehanizme vlasti (njihovo su poprište uvijek »male«, izdvojene sredine). Režira i na televiziji (npr. uspjela tv-drama Đekna još nije umrla, a ka' će ne znamo). Dobitnik Trinaestojulske nagrade SR Crne Gore, odlikovan Ordenom rada sa srebrnim vijencem.