NATIONAL FILM BOARD OF CANADA

NATIONAL FILM BOARD OF CANADA (skr. NFB), francuski Office National du Film de Canada, kan. institucija za film. proizvodnju i distribuciju, osnovana 1939. sa sjedištem u Ottawi (od 1956. u Montrealu) na inicijativu → Johna Griersona i kan. vlade (koja njenu djelatnost subvencionira). Osnovana u okolnostima II svj. rata radi ratne propagande, kasnije se bavi razvijanjem film. medija u znatno širem smislu — kao umjetnosti i činitelja društv. života (osobito obrazovanja). Tokom rata NFB-om rukovodi Grierson, koji — među ostalima — angažira Stuarta Legga, Raymonda Spottiswoodea, Normana McLarena i Jorisa Ivensa; njima se priključuju i mnogi mladi kan. sineasti za koje NFB predstavlja ujedno i film. školu. Najznačajnija ostvarenja tog razdoblja su dokumentarističke serije »Kanada napreduje« (od 1940) te »Svijet u akciji« (1942-45 / → world in action/) koja je stekla i međunar. ugled. Već tada se NFB počinje baviti i distribucijom i prikazivalaštvom — u prvo vrijeme putem putujućih kina (koja dopiru i do najudaljenijih predjela Kanade), kasnije u suradnji s lokalnim film. savjetima koji projekcije organiziraju u školama i knjižnicama.

Po svršetku rata i povratku J. Griersona u Vel. Britaniju, orijentacija NFB-a znatno se mijenja; umjesto propagandnih filmova počinju se proizvoditi uglavnom obrazovni, a njegovu djelatnost sve više počinje karakterizirati i eksperimentiranje film. izražajnim sredstvima, ponekad i sâmom film. tehnikom. Do najveće prekretnice u radu NFB-a dolazi uvođenjem televizije u Kanadi (1953), kad poduzeće prihvaća suvremenije dokumentarističke metode, npr. → film-istinu. Osobito se ističe grupa producenta Toma Dalyja u kojoj djeluju Wolf Koenig, Roman Kroitor i Terence Macartney-Filgate, koja stvara i neke kratkometr. filmove iznimne vrijednosti (npr. »Dani prije Božića«, 1958, »Glenn Gould«, 1959, i »Usamljeni dječak«, 1962). Ugledu NFB-a osobito pridonosi → Colin Low, čiji se film »Grad zlata« (1957, sa W. Koenigom) smatra prvim → kompilacijskim filmom sačinjenim od fotografijâ. Po prijelazu u Montreal 1956. počinju se snimati i filmovi na franc. jeziku; prvi je »Raketaši« (1958) Michela Braulta i Gillesa Groulxa. U NFB-u djeluju i Claude Jutra, Pierre Perrault, Claude Fournier, Arthur Lamothe i dr., tako da se u njegovu okviru začinje buduća (vrlo samosvojna) quebecka kinematografija.

Od 1962. NFB proizvodi i cjelovečernje igr. filmove; prvi je »Na suhoj zemlji« (1962) Dona Haldanea. Posebno velikog odjeka imali su »Na rastanku nitko nije mahnuo« (1964) Dona Owena, vrhunska primjena metodâ → direktnog filma u igranomu, i »Moj ujak Antoine« (1970) C. Jutraa, u anketi kan. kritičarâ proglašen najboljim kan. filmom svih vremena.

Posebna aktivnost NFB-a (inače sklonog mladima, novim idejama i eksperimentiranju) jest širenje zanimanja na ostale audiovizualne medije. Tako 1967. otpočinje projekt »Challenge for Change« (i njegov frankofonski ekvivalent »Société Nouvelle«); zahvaljujući pronalasku kabelske televizije na eminentno demok. bazi osnivaju se lokalni tv-centri u čijem radu sudjeluje i građanstvo (nosilac projekta bio je John Kemeny, a značajni suradnici bili su George Stoney i C. Low), s programima koji se bave svim najaktualnijim problemima i najakutnijim teškoćama, a velik uspjeh postižu i ostali tv-programi (osobito »Alternative Drama Program« te »Studio D« /samo za žene/). Iako se NFB poč. 80-ih godina — zbog smanjivanja drž. subvencije — našao pred teškim financ. problemima, ipak je uspio zadržati stvaralačku vitalnost i ugled u svijetu. Šest njegovih filmova nagrađeno je Oscarima, oko 50 ih je bilo nominirano, a osvojene su još mnogobrojne nagrade na svim važnijim međunar. festivalima dokum., anim. i eksp. filmova. Od sredine 80-ih godina drž. potpora se povećava, a i zanimanje za rad NFB-a u Kanadi i u inozemstvu (tako su ostvarenja NFB-a 1986. na kan. televiziji emitirana više od 7000 puta, a u inozemstvu oko 17000 puta). Koristi od toga ima i igr. film, pa je NFB-ova frankofonska produkcija »Sumrak američkog carstva« (1986) Denisa Arcanda ostvarila velik međunar. (i komerc.) uspjeh, brojne festivalske nagrade (npr. u Cannesu) i nominaciju za Oscara za najbolji film s neengl. područja.