IRZYKOWSKI, Karol

IRZYKOWSKI, Karol, polj. književni kritičar, pisac i teoretičar filma (1873 — 1944). Jedan od ranih mislilaca o filmu, u ogledu Smrt kinematografa? (Śmierć kinematografu?, 1913) proglašava film »nečistim« medijem, jer se izražava u prirodnom materijalu, ali ga smatra eminentnom umjetnošću pokreta, negdje između kazališta i slikarstva, koja proizvodi efekte slične onima poezije i muzike. U knjizi Deseta muza (Dziesiąta muza, 1924) uspostavlja osnove jednoj filozofiji filma, polazeći od misli da je on »vidljivi susret čovjeka i materije«, budući da sadržaj filma čini »kao u zrcalu« data slika stvarnosti koju pokret usavršava, dok njegovu formu osigurava uspostavljanje konfiguracija i korelacija ostvarenih film. tehnikom u sâmoj film. slici, koje otkrivaju imanentno kretanje prikriveno u materiji (u ovome se slaže sa J. Epsteinom): jedinstvo mašine i misli, duha i materije, ostvareno u tzv. intenzivnom filmu.