HARRYHAUSEN, Ray

HARRYHAUSEN, Ray, am. trik-majstor (Los Angeles, 1920). Studirao film. montažu i scenografiju na sveučilištu South Carolina i zanimao se za kiparstvo i paleontologiju. Impresioniran animacijom Willisa O'Briana u King Kongu (M. Cooper i E. Schoedsack, 1933), odlučuje da i sâm eksperimentira s filmom. Isprva radi za G. Pala, zatim O'Brianu pokazuje svoju animaciju gline na 16mm filmovima i ovaj ga uzima za asistenta u filmu Moćni Joe Young (E. Schoedsack, 1949). Prvi put trikove samostalno izvodi u filmu Čudovište iz morskih dubina (E. Lourié, 1953), upoznavši odmah zatim producenta Ch. H. Schneera s kojim surađuje na svim kasnijim filmovima. Krajem 50-ih godina postiže velik komerc. uspjeh filmom Sedmo Sindbadovo putovanje (N. Juran, 1958), impresionirajući raskošnom animacijom modelâ i profiliranjem maštovitih, neobičnih stvorenja, izniklih iz mitologije, prethistorije ili čiste fantastike. Najkompleksniji posao obavio je u Jasonu i argonautima (D. Chaffey, 1963), animirajući u jednoj sceni čak 7 kostura koji se bore sa živim glumcem. Svoj postupak animacije modela naziva dinamacijom, usavršavajući ga u kasnijim filmovima. Sedamdesetih godina stječe kult-status: njegovoj djelatnosti posvećeni su brojni magazini i publikacije o animaciji i filmu fantastike. Od 60-ih godina živi i djeluje u Vel. Britaniji. Bavio se i režijom kratkometr. filmova te radio i za televiziju.

Ostali važniji filmovi: Životinjski svijet (I. Allen, 1956); 20 milijuna milja do Zemlje (N. Juran, 1957); Tajanstveni otok (C. Endfield, 1961); Prvi ljudi na Mjesecu (N. Juran, 1964); Prije milijun godina (D. Chaffey, 1966); Tigrove oči (S. Wanamaker, 1977); Sudar Titanâ (D. Davis, 1981).