ANDERSON, Gilbert M.

ANDERSON, Gilbert M. (pr. ime Max Aronson), poznat kao Broncho Billy, am. glumac, režiser i producent (Little Rock, Arkansas, 21. III 1882 — South Pasadena, California, 20. I 1971). Neko je vrijeme trg. putnik i slikarski model. Edisonov studio angažira ga 1902. za gl. ulogu u filmu Dostavljačeva greška E. S. Portera. God. 1903. nastupa u čuvenom Porterovu filmu Velika pljačka vlaka; igra putnika u vlaku, a, prema vlastitim riječima, i bandita koji ga je ustrijelio. Iste godine prelazi u konkurentsko poduzeće Vitagraph, gdje režira i glumi u mnogim filmovima, tako u popularnom djelu Raffles, američki provalnik (Raffles, the American Cracksman, 1905). Zatim prelazi u Selig Polyscope Company, gdje je scenarist i režiser nekoliko filmova. God. 1907. s G. K. Spoorom osniva u Chicagu kompaniju Essanay (prema inicijalima njihovih prezimena), koja u Californiji, s B. Turpinom kao gl. zvijezdom, proizvodi seriju komedija. A. režira (1907) vrlo popularni vestern Bandit čini dobro (The Bandit Makes Good) i u njemu glumi gl. junaka Broncho Billyja (po liku iz priča P. B. Kynea). Slijedećih nekoliko godina A. režira oko 400 kratkih filmova iz serije o Broncho Billyju i glumi u njima (u prosjeku snima jednu epizodu tjedno). God. 1911. proizvodi seriju Snakevilleska komedija (Snakeville Comedy), a 1912. Alkali Ike. Potom usmjerava Essanay na produkciju skupljih filmova, medu nj ima i nekoliko Chaplinovih komedija (Željezni šampion, Carmen i dr.). Poslije Chaplinova odlaska iz Essanaya (1916) A. prodaje svoj dio Spooru i povlači se s filma; vraća mu se već 1920. nakon neuspjeloga producentskog rada na Broadwayu i režira za kompaniju Metro nekoliko kratkih filmova sa S. Laurelom. Iste godine prestaje glumiti i radi još neko vrijeme kao režiser i producent. Iz zaborava ga izvlači dodjela specijalnog Oscara (1957) za »doprinos razvoju filma kao zabave«. A. pripada najranijim film. zvijezdama i svakako je prvi junak vesterna, a Broncho (kasnije i Bronco) Billy, zlikovac »zlatnog srca«, jedan je od prvih prepoznatljivih likova u povijesti filma.