STOJANOVIĆ, Dušan

STOJANOVIĆ, Dušan, teoretičar filma (Beograd, 29. X 1927). Diplomirao pravo u Beogradu. Isprva vrlo poznati esejist, u čijim se već ranijim tekstovima pokazuje iznimna analitička sposobnost. Posvećujući se sve više teoriji, u početnoj fazi (60-ih godina) zastupa ideju ontološkog pristupa filmu pod utjecajem A. Bazina, oscilirajući između shvaćanja po kojem nad ontološkom razinom stoji jedna strukturalistička nadgradnja (Filmski medij, Ljubljana 1966) i teze o njoj inherentnom estetskom transcendentalizmu (Velika avantura filma, Beograd 1969 /vrlo originalna s obzirom na pristup povijesti filma/). Poč. 70-ih godina orijentira se ka tumačenju filma kao jezika koji se prevladava u procesu organizacije ritmičke forme i izjašnjava se za postojanje dvostruke artikulacije — kako u denotaciji, tako i u konotaciji, te znaka kao diskretne jedinice čije je označeno iluzionistički korelat opažaja čulne stvarnosti, a protiv Metzove ideje o postojanju ekstrakinemat. kodova, sve pod utjecajem M. Dufrennea i U. Eca (Film kao prevazilaženje jezika, Beograd 1975/1985 /doktorska disertacija obranjena 1974/). Poseban naglasak stavlja na proučavanje pertinentnih svojstava film. znakova (Montažni prostor u filmu, Beograd 1978). U knjizi Film: teorijski ogledi (Sarajevo 1985), zbirci tekstova iz novijeg razdoblja (osim jednoga, objavljeni 1981-85), produbljuje svoja prethodna istraživanja s područja ontologije medija, semiotička istraživanja, te vrlo osobeno problematizira tematiku film. prostora. Značajan mu je teorijski rad još Jugoslovenska teorija filma (Beograd 1981). Bavi se i poviješću film. teorijâ (Sistematizacija teorije filma u svetu i u nas, Beograd 1974; Teorija filma, Beograd 1978). Najistaknutiji i najautoritativniji film. teoretičar u SFRJ, profesor je teorije filma na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu, te urednik časopisa → »Filmske sveske« (iznimno značajnog za razvitak filmsko teorijskog mišljenja u SFRJ) i edicije Umetnost filma.