MONTAŽNA ŠKOLA

MONTAŽNA ŠKOLA, skup učenja o filmu kao mediju čija se izražajnost zasniva na povezivanju kadrova, a značenje nastaje kao rezultanta tih veza. Za razliku od pristalica → vizualizma koji su na montažu najčešće gledali kao na sredstvo za stvaranje ritmičkih struktura, sovj. teoretičari poč. 20-ih godina, u prvom redu L. V. Kulješov, postavljaju tezu po kojoj je film umjetnost konstrukcije jer značenje ovisi o načinu kombiniranja kadrova. »Formula« a + b = c, po kojoj veza među kadrovima ostvaruje značenje koje nema svaka snimka za sebe, razvila se kod V. I. Pudovkina u koncept montaže koja osigurava kontinuitet priče i stvara dojam prostorno-vremenske cjeline sačinjene od analitičkih dijelova prizora sadržanih u pojedinačnim snimkama, a kod S. M. Ejzenštejna u učenje o montaži kao sukobu po kojem se ideativni sklopovi rađaju iz dijalektičkog sučeljavanja kadrova, iz čega se gradi dinamičko jedinstvo djela čiji su svi sastojci prožeti istim dinamičkim načelom. Tu su uključena i shvaćanja D. Vertova o filmu-istini, kao i učenja manje značajnih rus. teoretičara iz 20-ih godina (A. Voznesenski /rad Umjetnost ekrana, 1924/, S. A. Timošenko i dr.), te mnogobrojna epigonska ili divulgatorska tumačenja montaže koja su postojala u raznim zemljama 30-ih godina (npr. U. Barbaro i L. Chiarini u Italiji, P. Rotha u Vel. Britaniji, mnogi → gramatičari širom svijeta, i dr.). Tendencija se nastavila u epohi zv. filma, osobito u učenjima E. Panofskog o načelu suzdržljivosti i A. Malrauxa o povezivanju slike i zvuka radi stvaranja romaneskne naracije, sve do tumačenja montaže koja danas čine sastavni dio nekih posebnih teorijskih sistema (npr. J. M. Lotman).